Beth fydd gwaddol yr Eisteddfod?

Roedd Dorothy Jones yn siarad gyda Dylan Jones gyda Mark Jones (ch) ac Aled Roberts (dd) yn gwrando

Ar faes yr Eisteddfod Genedlaethol, fe gyhoeddodd un o gynghorwyr Wrecsam gynllun i sefydlu canolfan Gymraeg yn y dref.

Roedd y Cynghorydd Mark Jones yn siarad ar raglen Taro'r Post ar Radio Cymru, ac yn ymateb i drafodaeth am sefyllfa'r Gymraeg yn y dref.

Roedd Dorothy Jones o Gerrigydrudion wedi bod yn mynegi pryder am y sefyllfa.

"Roedd ffrind i mi wedi mynd i dorri'i gwallt yn y dref a gofyn yn y siop am yr Eisteddfod," meddai.

"Doedd gan y ferch ddim syniad be oedd hi'n siarad!

"Mae hynny yn y dre' yn Wrecsam yn rhoi braw i chi."

Wrth ymateb i gwestiwn gan y cyflwynydd Dylan Jones, dywedodd Mrs Jones nad oedd hi'n ystyried y ferch yn y siop trin gwallt yn Gymraes.

'Gobeithiol'

Er ei fod yn cyfadde' fod her o'i flaen, roedd Aelod Cynulliad Gogledd Cymru a Chadeirydd Pwyllgor Gwaith yr Eisteddfod, Aled Roberts, yn obeithiol.

"Petai chi'n mynd yn ôl 50 mlynedd dyw'r ganran o siaradwyr Cymraeg ddim wedi newid llawer heblaw am ardaloedd fel Rhos sydd wedi Seisnigeiddio - dwi'n cyfadde' hynny.

"Ond mae'r sefyllfa yn llawer mwy gobeithiol nag oedd o yn '77 (y tro diwethaf i'r Eisteddfod ymweld â Wrecsam).

"Mae dros 10% o'n plant ni yn cael eu haddysg yn y Gymraeg, ond yr her i ni yw cynnal y Gymraeg y tu allan i'r ysgol.

"Dyna'r realiti i nifer fawr o ardaloedd yng Nghymru."

Apelio

Yna daeth y Cynghorydd Mark Jones o Gyngor Wrecsam i son am fenter gydweithredol newydd i sefydlu canolfan Gymraeg newydd yn Wrecsam.

"Mae 12,000 o siaradwyr Cymraeg yn Wrecsam, a llawer mwy yn dysgu a chefnogi'r iaith," meddai.

"Mae angen normaleiddio'r iaith fel eu bod nhw'n gallu mynd i dafarn neu gaffi a siarad yr iaith yn naturiol a dyna yw bwriad hwn.

"Canolfan barhaol fydd yma ar ôl yr Eisteddfod yw hon, a gobeithio yn mynd i helpu gyda'r job sydd angen ei 'neud yma."

Ychwanegodd fod y fenter yn gobeithio prynu tafarn y Seven Stars ar Ffordd Caer yn y dref ar gyfer ei throi'n ganolfan, ac fe lansiodd apêl i godi'r £200,000 fydd angen i sicrhau'r eiddo.