Adolygu treuliau gweision sifil

Y Fonesig Gillian Morgan fydd yn arwain yr adolygiad

Mae Llywodraeth y Cynulliad wedi dweud y bydd yn adolygu trefn talu treuliau i weision sifil i sicrhau ei bod yn "dryloyw ac yn cynnig gwerth am arian".

Prif was sifil Cymru, y Fonesig Gillian Morgan, fydd yn arwain yr adolygiad.

Nos Lun datgelwyd fod gweision sifil sy'n hyrwyddo busnesau Cymreig wedi gwario bron £750,000 y llynedd wrth ddefnyddio cardiau credyd Llywodraeth y Cynulliad.

Dywedodd llefarydd ar ran y Fonesig Morgan: "Mae treuliau gwleidyddion a gweision sifil yn amlwg yn fater o ddiddordeb cyhoeddus ...

"Rhaid i unrhyw dreuliau sy'n cael ei hawlio ar ran Llywodraeth y Cynulliad ddilyn rheolau cadarn o ran awdurdodi ac archwilio".

'Haeddu esboniad'

Fe wariodd gweision sifil adain ryngwladol Llywodraeth y Cynulliad ddegau o filoedd ar deithiau awyrennau a gwestai moethus.

Mae staff yr adain sy'n denu buddsoddiad tramor i Gymru yn gweithio mewn swyddfeydd yn Efrog Newydd, Hong Kong, Tokyo a Paris.

Dywedodd y Democratiaid Rhyddfrydol fod pob trethdalwr "yn haeddu esboniad."

Mae Llywodraeth y Cynulliad wedi dweud bod rhaid i swyddogion geisio "elwa ar bob cyfle" i ddenu busnes i Gymru.

Roedd nifer y swyddfeydd mewn gwledydd tramor, meddai, wedi gostwng yn ddiweddar.

108 o argymhellion

Dechrau'r mis fe gafodd argymhellion adolygiad am sut y gall Aelodau'r Cynulliad hawlio cyflog a lwfansau teithio, llety, ariannu swyddfeydd etholaeth a staff cymorth eu cyflwyno i Lywydd y Cynulliad a'u cymeradwyo.

Ymhlith y 108 o argymhellion mae torri'r cysylltiad rhwng cyflog Aelodau'r Cynulliad ac Aelodau Seneddol San Steffan ar unwaith - a dileu nifer o daliadau sy'n gysylltiedig ag ail gartrefi.

Yn ôl y costau gafodd eu cyhoeddi cyn hynny, roedd yr ACau wedi hawlio mwy na £230,000 ar forgeisi a rhent yn ystod y flwyddyn ddiwethaf a £50,000 am fwyd.

'Heb ei reoli'

Y Democratiaid Rhyddfrydol sydd wedi cyhoeddi'r manylion am wariant gweision sifil sy'n hyrwyddo busnesau Cymreig ar ôl gwneud cais o dan Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth.

Maen nhw'n dweud fod y cyfan yn dangos fod yna "gyd-destun o wario heb ei reoli."

Dywedodd Llywodraeth y Cynulliad fod rhaid i bob cais am dreuliau ddilyn rheolau cadarn.

Mae'r manylion yn ymwneud â 35 o gardiau credyd rhwng Mehefin 2008 a Mai 2009.

Nod yr adain ryngwladol yw denu busnesau tramor i fuddsoddi yng Nghymru.

Maen nhw hefyd yn ceisio creu cyfleoedd i fusnesau o Gymru farchnata dramor.

Ymhlith yr arian gafodd ei wario oedd:

• Mwy na £24,000 ar un cerdyn credyd gyda chwmni awyrennau Cathay Pacific;
• Y gwariant unigol mwyaf oedd £6,606 gan was sifil yn Hong Kong, gafodd ei dalu i Cathay Pacific;
• Yr un isa oedd 89c gan aelod o swyddfa Efrog Newydd. Mae'n debyg bod y taliad i dŷ bwyta McDonald's yn Abertawe;
• Cafodd bron £250 ei wario mewn yng nghaffi Starbucks mewn gwahanol wledydd.

Dywedodd Kirsty Williams, arweinydd y Democratiaid Rhyddfrydol yng Nghymru, fod y manylion yn ei gofidio.

"Gan ein bod ni yng nghanol dirwasgiad, mae'n warthus gwybod fod swyddogion cyhoeddus yn hedfan mewn seddau dosbarth cynta, yn aros yn y gwestai mwyaf moethus, ac yn bwyta yn y bwytai gorau - wrth ddefnyddio cerdyn credyd.

"Wrth gwrs, rhaid hyrwyddo Cymru dramor a dwi'n deall fod hynny'n costio arian.

"Ond mae'r manylion yn awgrymu fod yna gyd-destun o wario arian ar gardiau credyd - a'i fod allan o reolaeth."

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth y Cynulliad: "O ystyried natur eu gwaith, rhaid i'r gweision sifil deithio er mwyn ceisio elwa ar bob cyfle busnes posib."

30% yn is

"Tra bod llai o swyddfeydd wedi golygu fod llai o arian yn cael ei wario ar swyddfeydd, mae wedi arwain at fwy o gostau teithio."

Roedd y costau treuliau 30% yn is na'r hyn gafodd ei wario gan Asiantaeth Datblygu Cymru.

Eleni mae'r adain ryngwladol wedi trefnu 37 o ymgyrchoedd masnachu i gwmnïau o Gymru.

Mae hynny'n cynnwys taith ddiweddar i Washington DC - gyda chynrychiolaeth gan 80 o gwmnïau o Gymru.

"... mae'n bwysig ein bod yn defnyddio pob cyfle i godi proffil Cymru a chreu cyfleon busnes.

"Mae hynny'n arbennig yn wir yn ystod y dirwasgiad bydeang presennol."