'Daeth Caledfwlch o'r Eidal'

Credir mai cleddyf ffug oedd hwn tan yn ddiweddar [llun: Enigma Galgano]

Dywed llyfr ysgolheig o'r Eidal mai o'r wlad honno y daeth hanes y cleddyf Caledfwlch ac nid o'r gwledydd Celtaidd.

Yn ôl Mario Moiraghi yn ei lyfr Enigma San Galgano, mae profion gwyddonol yn rhoi'r dyddiad 1189 i gleddyf mewn carreg sydd mewn abaty yn Tysgani.

Cleddyf yn Eidaleg yw "spada".

Ychwanega y cynhaliwyd ymchwiliad cyn canoneiddio Sant Galgano a chredir mai y fe roddodd y cleddyf yn y garreg.

Ond mae'r ffeithiau'n debyg iawn i hanes Syr Persefal, yr un ddarganfu'r Greal Sanctaidd.

Mewn llyfr blaenorol awgrymodd Mr Moiraghi fod rhai elfennau o hanesion Arthur wedi dod o Bersia.

Cedwir cleddyf Sant Galgano mewn abaty ger Sienna.

Does ond y carn ac ychydig o'r llafn i'w gweld yn gwthio allan o'r garreg.

Roedd Galgano yn farchog treisgar ac yn hoff o ferched ond penderfynodd fynd yn feudwy wedi iddo gael gweledigaeth o'r Iesu, Y Forwyn Fair a'r Apostolion.

A fentrodd y Brenin Arthur i'r Eidal?

Yn ôl y chwedl, gwthiodd y cleddyf i'r garreg wedi iddo benderfynu cael gwared ar ei holl eiddo.

Credid am hir mai un ffug oedd y cleddyf ond wedi gwaith ymchwil gan Brifysgol Pavia ddwy flynedd yn ôl dyddiwyd y cleddyf i'r 12fed ganrif.

Yn chwedlau Arthur tynnodd y brenin Caledfwlch o'r garreg fel prawf mai fe oedd brenin y Brythoniaid.

Credir mai chwedl a leolwyd yn y gwledydd Celtaidd oedd hon.

Dywed Mr Moiraghi fod bywyd Galgano wedi arwain at ddau fersiwn o stori'r Greal Sanctaidd.

Mae'r ddwy'n sôn am Syr Persefal ac yn adrodd hanes marchog yn goresgyn nifer o rwystrau.

Soniwyd am y cleddyf yma yn gyntaf yn y 13eg ganrif gan fardd Ffrengig.

Daeth hanes Arthur i sylw ehangach yn y 12fed ganrif pan sgwennodd Sieffre o Fynwy hanes y brenin yn seiliedig ar lawysgrifau Cymreig hynafol.